ساختار «دولت-ملت» بزرگ‌ترین مانع تحقق امت واحده اسلامی است

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین واعظی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سخنرانی خود در این همایش، با اشاره به ضرورت وحدت در جهان اسلام اظهار کرد: امروزه یکی از مشکلات بزرگ امت اسلامی، تشتت و تفرقه است؛ تا جایی که برخی محافل و شخصیت‌های غربی ادعا می‌کنند ایده امت واحده، صرفاً مفهومی سیاسی و ساخته‌وپرداخته برخی اندیشمندان مسلمان است.

حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی با رد این دیدگاه تصریح کرد: غافل‌اند از این‌که امت واحده اصلی قرآنی است و خداوند متعال در آیه شریفه ﴿إِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ﴾ به صراحت به آن اشاره کرده است.

وی افزود: این سخن، خلطی آشکار میان «حقیقت» و «واقعیت» است. این‌که دولت‌های مسلمان به جای وحدت، راه تخاصم را پیموده‌اند، یک واقعیت تلخ تاریخی است، اما این واقعیت، اصلِ آن حقیقت نورانی را که در کتاب و سنت ریشه دارد، نفی نمی‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی در ادامه با طرح این پرسش که چرا امت اسلام با وجود جمعیت میلیاردی و ثروت‌های مادی و معنوی، در برابر ظلم آشکار صهیونیسم و استکبار جهانی، به‌ویژه در فلسطین، غزه و یمن، ید واحده نیست، گفت: پاسخ را باید در دو عامل بزرگ جست‌وجو کرد؛ یکی عامل بیرونی و دیگری آفت درونی است.

وی نخستین عامل را «ساختارهای غیرتوحیدی» دانست و توضیح داد: پس از ضعف دولت‌های اسلامی، ساختاری وارداتی به نام «دولت-ملت» بر جهان اسلام تحمیل شد. اساس این ساختار بر «منفعت ملی» است نه بر «مصلحت امت». این ساختار، مرزهای خاکی را مقدس‌تر از پیوندهای ایمانی می‌شمارد و هویت آسمانی و فرامرزی امت را در قفس تنگ ملیت محبوس می‌کند.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی ادامه داد: این نظام سیاسی، وفاداری‌ها را از کل به جزء تقلیل داده و به جای پیروی از صراط مستقیم امت، ملت‌ها را در مسیر منافع جزئی و متفرق گرفتار کرده است. این، بزرگ‌ترین مانع ساختاری در برابر تحقق اراده جمعی امت واحده است.

وی دومین عامل تفرقه را «غفلت از مشترکات و دامن زدن به اختلافات مذهبی و قومی» دانست و گفت: شیاطین انس و جن، اختلافات جزئی فقهی، کلامی و تاریخی را که در میان علمای بزرگ همواره در چارچوبی علمی و اخلاقی مطرح بوده، به ابزاری برای تکفیر و تضلیل در میان عوام تبدیل کرده‌اند.

استاد حوزه علمیه افزود: این دو بلیّه، ما را به دو «وَهن» و سستی بزرگ کشانده است که در کلام نورانی رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) به آن اشاره شده است:

۱. ترس از ناتوانی خود: نوعی یأس از ظرفیت‌های درونی امت و بی‌اعتمادی به نصرت الهی.

۲. ترس از هیبت دشمن: مرعوب شدن در برابر قدرت مادی و ظاهری استکبار جهانی.

و این دقیقاً همان چیزی است که قرآن از آن نهی می‌کند: «إِنَّمَا ذَٰلِکُمُ الشَّیْطَانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ» (آل عمران: ۱۷۵). این شیطان است که پیروانش را می‌ترساند؛ شما از آنان نترسید و اگر مؤمن هستید، از من (از نافرمانی من) بترسید.

وی تصریح کرد: لازم می‌بینم یادکنم از اقدام شجاعانه و فداکارانه برادران مجاهدمان در غزه عزت و شرف و ا زصبر و تحمل بی‌نظیر مردم قهرمان آن در مقابل نسل کشی وحشیانه صهیونیست‌های جنایتکار که با یاری و کمک مقاومت اسلامی در لبنان و یمن و عراق توانستند این سد ترس و رعب پوشالی و دروغ استکبارجهانی را درهم بشکنند و روح امید را در کالبد خسته و مایوس امت اسلامی بدمند و زنده کنند. 
حجت الاسلام و المسلمین واعظی  یادآور شد: راه علاج، بازگشت به نسخه شفابخش قرآن است. «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا». اعتصام به حبل الله به این معنی است که نخبگان و خواص امت، اعم از علمای دین و متفکرین دانشگاهی، باید با تبیین و ترویج «منطق امت» در مقابل «منطق دولت-ملت»، جوامع را بیدار کرده و دولت‌ها را به سمت اتخاذ مواضع مشترک بر اساس مصالح علیای اسلام سوق دهند. باید فقه ما، فقه امت باشد؛ سیاست ما، سیاست امت باشد و اقتصاد ما، اقتصاد امت باشد. بر همه ما، به ویژه بر صاحبان منابر و تریبون‌ها، واجب شرعی است که از هر سخن و عملی که بذر کینه و اختلاف را در میان امت می‌پراکند، به شدت پرهیز کنیم. باید با تأکید بر اصول و مشترکات قطعی و به رسمیت شناختن مذاهب اسلامی، راه را بر فتنه‌انگیزان ببندیم.

وی تصریح کرد: امت اسلام، حقیقتی استوار است، هرچند غبار غفلت و تفرقه، جلوه آن را پوشانده باشد. وظیفه ما، غبارروبی از این سیمای نورانی و فراهم آوردن زمینه برای تحقق کامل وعده الهی است. «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ» (الرعد: ۱۱). تغییر، از خود ما آغاز می‌شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان یادآور شد: مسلمانان به جای آن‌که حول محور «لا إله إلا الله، محمد رسول‌الله»، قبله و کتاب واحد جمع شوند، انرژی خود را در نزاع‌های بیهوده و خانمان‌سوز مذهبی و قومی صرف می‌کنند.

گفتنی است، همایش بین‌المللی «العالم الاسلامی إلی أین؟» به مدت دو روز، در تاریخ ۳۰ مهر و ۱ آبان ۱۴۰۴ شمسی در دانشگاه اسلامی و صنعتی شهر غازی‌عنتاب ترکیه برگزار شد و علما و اندیشمندان کشورهای مختلف اسلامی دیدگاه‌های خود را درباره چشم‌انداز دینی و فرهنگی جهان اسلام بیان کردند.